18 september 2023
Het lerarentekort loopt nog steeds op. Gelukkig is de overheid van de noodzaak doordrongen. Er zijn dan ook allerlei initiatieven om het tekort te lijf te gaan. Welke zijn dit dan? Zijn deze maatregelen voldoende? Wat doet het met mij als “afhaker”?
Enkele jaren geleden nam ik afscheid van het onderwijs. Met pijn in mijn hart. Toch was het tijd voor iets anders. Ik heb dan ook geen spijt van deze stap. Ik ben er trouwens van overtuigd dat je alleen spijt kunt hebben van de dingen die je niet gedaan hebt.
Toch voel ik me weleens schuldig als ik min of meer wanhopige berichten voorbij zie komen van scholen die een collega zoeken voor die ene klas. Of krantenberichten dat het tekort is opgelopen tot bijna 10 procent.
Zo is het tekort in het speciaal basisonderwijs en in bepaalde wijken in de grote steden nog veel groter.
"Het schrijnende is dat vooral de leerlingen die het het hardste nodig hebben de meeste kans hebben om geen (bevoegde) leerkracht voor de klas te hebben."
Oorzaak
Er zijn verschillende oorzaken voor het lerarentekort. Zo komen er ten eerste niet genoeg nieuwe leerkrachten bij. Imagoproblemen worden hiervan als oorzaak genoemd. Er wordt gedacht dat de opleiding niet uitdagend is, dat ouders altijd lastig zijn en dat je veel moet overwerken zonder dat je ervoor betaald krijgt.
Ten tweede stoppen veel leerkrachten na een paar jaar voor de klas te hebben gestaan. Onvoldoende begeleiding ligt hier vaak aan ten grondslag. Er komt veel af op beginnende leerkrachten. Naast het lesgeven moeten ze gesprekken met ouders voeren (die vaak ouder zijn dan hen), helpen met voorbereiden van activiteiten, vergaderingen, etc. Als hier onvoldoende aandacht voor is binnen een school haken beginnende leerkrachten soms af.
Tenslotte is de groep leraren die met pensioen gaat groot. De pensioenleeftijd groeit minder snel dan eerder bedacht en staat pas in 2024 op 67 jaar.
Oplossing
Landelijk wordt het lerarentekort op drie manieren aangepakt. Er wordt ingezet op de instroom van meer leraren. Zo kunnen zij-instromers de Pabo versneld volgen, krijgen schoolbesturen subsidie voor een zij-instromer en is het Onderwijsloket er om informatie over werken in het onderwijs te geven.
Door het verhogen van het salaris, het inzetten op duurzame inzetbaarheid, het coachen van startende leerkrachten en het verlagen van de werkdruk hopen ze leraren te behouden. Dit is het tweede landelijke aandachtspunt.
Tenslotte lopen er initiatieven het onderwijs anders te organiseren, zodat met minder leerkrachten gewerkt kan worden. Dit kan door gebruikt te maken van vakleerkrachten en ondersteunend personeel of meer digitale hulpmiddelen.
Het is momenteel nog niet duidelijk wat het effect is van deze maatregelen. Het zal ook een kwestie zijn van de lange adem.
Overstag
Vorig jaar ben ik toch gezwicht om weer terug in het onderwijs te gaan. In onze gemeente werden mensen gezocht in verband met de toestroom van Oekraïense leerlingen. Ik heb vooral de coördinatie van de twee taalklassen die voor deze kinderen werden opgericht op me genomen. Maar toen er leerkrachten uitvielen, heb ik uiteindelijk ook zelf weer voor de groepen gestaan.
Inmiddels zijn de klassen opgeheven. De meeste kinderen zijn ingestroomd in het reguliere onderwijs. En ik? Ik heb me weer volledig gestort op het ontwikkelen van lesmateriaal bij Kinheim. Materiaal waar kinderen zelfstandig mee aan de slag kunnen. Hopelijk onder begeleiding van een leerkracht!
Marloes Hofstede
Marloes werkt parttime als auteur bij Educatieve Uitgeverij Kinheim. Samen met een collega-auteur houdt zij zich onder andere bezig met de Kerndoeltrainers.