29 augustus 2024
Veel kinderen hebben moeite met het oplossen van redactiesommen (ook wel verhaaltjessommen genoemd). Ze weten niet goed hoe ze het moeten aanpakken. Toch is het een essentieel onderdeel. Rekenen is namelijk meer dan het oplossen van kale sommen.
Het is dus belangrijk redactiesommen te oefenen met je leerlingen. Maar hoe doe je dit? Een handige manier is om te werken met een stappenplan. Dit stappenplan moet niet te uitgebreid zijn, maar wel lekker duidelijk. Zo leren kinderen stap voor stap wat ze moeten doen. Superhandig!
Hieronder geven we je een aantal handige stappen die kunnen helpen. Op deze manier kunnen kinderen gestructureerd aan de slag met het zoeken naar de juiste bewerking en het vinden van de juiste oplossing bij een redactiesom.
Redactiesom versus contextopgave
Bij een redactiesom (of verhaaltjessom) moeten kinderen een rekenverhaal oplossen. Er kan een afbeelding bijstaan, maar deze is niet noodzakelijk om de juiste oplossing te vinden. Bij een contextopgave staat altijd een afbeelding. Deze afbeelding hebben ze nodig om de opdracht op te lossen. In deze blog spreken we gemakshalve over redactiesommen, maar hier kan ook contextopgaven worden gelezen.
Stappenplan bij het oefenen van redactiesommen
1. Bekijk de opdracht goed
Allereerst is het belangrijk dat de leerlingen de opdracht goed bekijken. Staat er een afbeelding bij? Zijn er al woorden dikgedrukt? Dit is belangrijke informatie om een eerste indruk van de opdracht te krijgen. Ze kunnen dan alvast wat voorkennis activeren.
Hierna gaan ze het verhaal lezen. Het beste is om dit twee keer te doen. De eerste keer lezen ze het verhaal in zijn geheel. Zo hebben ze alvast een globaal beeld. De tweede keer lezen ze het verhaal stukje voor stukje. Op deze manier dringt het verhaal echt goed tot in detail tot hen door.
2. Bepaal wat de vraag is
Vervolgens bepalen ze wat de vraag is. Als je namelijk weet wat de vraag is, weet je ook welke informatie je nodig hebt om tot het antwoord te komen. Vaak staat de vraag achteraan.
Hoe vaker kinderen redactiesommen oefenen hoe beter ze dit ook zullen zien.
3. Bedenk waar het over gaat
Om een nog beter beeld te krijgen van het verhaal, kunnen leerlingen proberen een beeld of filmpje van het verhaal in hun hoofd te maken. Op deze manier visualiseren de leerlingen het verhaal en krijgen zo een beter beeld.
Ook kan het verhaal nagespeeld worden. Zo wordt nog duidelijker welke handelingen er allemaal in de redactiesom plaatsvinden. Daarnaast is het ook nog erg leuk!
Bekijk hieronder een voorbeeld:
4. Bedenk welke info belangrijk is
Als ze weten wat de vraag is en waar het verhaal over gaat, kunnen ze bepalen welke woorden belangrijk zijn. Door deze belangrijke woorden te arceren of onderstrepen worden ze visueel. Ze kunnen zo gebruikt worden bij de volgende stap: het uittekenen van de opdracht.
5. Teken de opdracht
Voor veel kinderen kan het helpen om een tekening te maken. Zo krijgen ze inzichtelijk wat ze nu precies moeten uitrekenen. Bij deze tekening kunnen ze gebruik maken van de stappen die ze hiervoor hebben uitgevoerd. Wat moet ik uitrekenen en wat zijn belangrijke woorden hierbij?
Er worden ook vaak specifieke rekentaalwoorden gebruikt bij redactiesommen. Denk hierbij aan woorden als stijgen, het verschil of exact. Het is belangrijk dat de kinderen de betekenis hiervan weten, zodat ze weten welke bewerking hierbij hoort. Het kan dan helpen kinderen een overzicht te geven van de meest voorkomende rekentaalwoorden met de bijbehorende bewerking. En deze woorden regelmatig aan bod te laten komen.
6. Bereken de som
Als de som is uitgetekend en de rekentaalwoorden zijn omgezet in een bewerking, dan kan de som worden uitgerekend. De kinderen gebruiken hiervoor de strategieën die ze gewend zijn.
Mocht je merken dat het uitrekenen van de bewerking problemen oplevert dan is het zaak eerst te oefenen met dit rekenonderdeel voordat je gaat oefenen met redactiesommen. Dit is namelijk wel voorwaardelijk om een redactiesom te kunnen oplossen.
7. Controleer het antwoord
Als de som is uitgerekend, is het belangrijk dat de leerlingen het antwoord nog wel controleren. Heb ik nu met dit antwoord de vraag beantwoord? Is het een logisch antwoord? Pas na deze laatste check zijn de leerlingen klaar.
Op zoek naar materiaal om te oefenen?
Zoals je leest, zijn er heel wat stappen nodig om tot een goed antwoord te komen bij een redactiesom. Het is zaak kinderen goed te begeleiden bij het uitvoeren van de verschillende stappen. In het begin hebben ze jou als leerkracht hierbij nog nodig, maar je zult merken dat je steeds een stapje terug kunt doen. Dit heet scaffolding. Tenslotte hebben ze de stappen geautomatiseerd en kunnen ze geheel zelfstandig redactiesommen oefenen. Én oplossen!
Ben je op zoek naar materiaal om redactiesommen te oefenen en spreekt deze manier je aan? Neem dan eens een kijkje bij Kerndoeltrainer Redactiesommen & Contextopgaven.
Ontvang een gratis proefles uit Kerndoeltrainer Redactiesommen & Contextopgaven!
Wil je eerst eens een les gratis uitproberen? Klik dan hier.
Renate Hoogendoorn
Na ruim twintig jaar basisschoolleerkracht te zijn geweest, is Renate nu educatief auteur en heeft daarnaast een eigen praktijk in leerbegeleiding en kindercoaching.
Marloes Hofstede
Marloes werkt parttime als auteur bij Educatieve Uitgeverij Kinheim. Samen met een collega-auteur houdt zij zich onder andere bezig met de Kerndoeltrainers.
