Moeite met begrijpend lezen? 5 tips die helpen

12 maart 2024

Veel kinderen hebben moeite met begrijpend lezen. Uit recent onderzoek blijkt zelfs dat het leesniveau van Nederlandse jongeren steeds verder achteruit gaat.

Wat kunnen we daaraan doen? In elk geval door te zorgen voor een goede basis op de basisschool.

In deze blog geef ik 5 tips als begrijpend lezen moeite kost.

1. Sluit aan bij het technisch leesniveau

Als het ontsleutelen van de tekst niet vlot gaat, is het meestal lastig om te begrijpen waar de tekst over gaat.

Door teksten aan te bieden op het beheerste leesniveau, kun je vaststellen of het kind echt moeite met begrijpend lezen heeft óf dat het leesniveau van de groep (nog) niet passend is voor het kind. Werkt het zelfstandig, bied dan teksten aan die aansluiten. Zo kan het kind zijn aandacht op het begrijpen van de tekst richten en succeservaringen op doen.

Moeite met begrijpend lezen | Meisje leest aan tafel aandachtig in een boek

2. Werk aan uitbreiding van de woordenschat

Als de woordenschat niet voldoende op niveau is, is de kans groot dat het kind moeite heeft met begrijpend lezen. Als je een tekst moet doorspitten waarvan je een deel van de woorden niet kent, begrijp je er niet veel van. Sterker nog: meer dan 90% van de woorden moet bekend zijn, anders ben je als kind de pineut. Dat wordt antwoorden gokken en nog erger: het kind haakt af. Probeer het dan nog maar eens te motiveren voor een volgende keer.

Voorlezen en zelf lezen zorgen voor uitbreiding van de woordenschat. Luisteren naar en praten over boeken en verhalen vinden veel kinderen fijn. Maar denk ook eens aan puzzelen. Er zijn diverse puzzelboekjes met bijvoorbeeld woordzoekers en Zweedse puzzels voor verschillende leeftijden. Natuurpuzzels of geschiedenispuzzels zijn top en helemaal als je hierin geïnteresseerd bent. Het uitbreiden van de woordenschat gaat spelenderwijs.

Je kunt daarnaast oefenen met lesmateriaal. Het liefst met aantrekkelijke werkboeken waarbij aandacht is voor de manier waarop je nieuwe woorden leert en onthoudt. Bij Educatieve Uitgeverij Kinheim hebben we de Kerndoeltrainers Woordenschat ontwikkeld, met het Viertaktmodel van Verhalle als inspiratie.

3. Zorg voor leesplezier

Als lezen lastig is, is het vaak geen hobby van het kind. Maar juist veel lezen helpt. Dus zet eerst in op het houden of krijgen van plezier in lezen. Kijk wat het kind aankan, waar zijn interesses liggen en ga samen op zoek naar geschikt materiaal.

Probeer erachter te komen waarom het niet verder wil lezen in een bepaald boek of tijdschrift. Praat erover, ga opnieuw op zoek en probeer weer uit. Hou vol! Denk verder, denk anders. Stripboeken zijn ook boeken. Een informatieboekje op een lager of hoger leesniveau? Geen probleem. Als het kind het maar leuk vindt!

4. Varieer in tekstsoorten

Om meer te lezen hoef je je niet te beperken tot alleen boeken. Zeker niet als je moeite met begrijpend lezen en lange teksten hebt. Er is zoveel leuks te koop en te leen. Zo komt het kind in aanraking met verschillende tekstsoorten. In speciale kindertijdschriften komt vaak van alles aan bod. Een informatieve tekst over het leven van een schildpad, een mooi verhaal of een interessant artikel.

Wat dacht je van een instructieve tekst in de vorm van een recept. Stap voor stap begrijpend lezend naar een heerlijke appelcake. Win-win!

5. Ga oefenen (op papier!)

Zoals met alles, is veel oefenen een must. Doe dit het liefst op papier, zeker als je moeite hebt met begrijpend lezen. Je kunt dan in de tekst onderstrepen en markeren of erbij schrijven. We schreven hier eerder een blog over.

In de Kerndoeltrainers Begrijpend lezen komen verschillende strategieën en soorten teksten aan bod. Bij het schrijven van de teksten voor elk van de vijf delen is rekening gehouden met het gemiddelde technisch leesniveau. Naast dat de teksten aansluiten bij de belevingswereld, zijn ze niet te lang én kunnen ze voorgelezen worden. Net als bij de teksten bij de Kerndoeltrainers Woordenschat, kun je dit doen door eenvoudig de QR-code scannen. Superfijn toch!

Begrijpend lezen is een must!

Kunnen begrijpen wat je leest, is een must. Het komt overal in voor. Je hebt het zelfs ook nodig bij rekenen. Voor sterke rekenaars zijn redactiesommen of verhaaltjessommen vaak een uitdaging! Ook de informatie bij de zaakvakken beklijft beter als je geen moeite hebt met begrijpend lezen. Datzelfde geldt voor het leren van toetsen op het voortgezet onderwijs. Pas als je de tekst echt begrijpt, kun je verbanden gaan zien en toepassingsvragen beantwoorden. En dus betere cijfers halen. Een rijke leesomgeving kun je creëren en je moet soms een beetje out-of-the-box denken.

Ik hoop dat deze tips je kunnen helpen als je kind moeite met begrijpend lezen heeft.

Wil je graag persoonlijk advies over onze materialen m.b.t. begrijpend lezen en woordenschat of andere lesmaterialen, stuur dan gerust een mail naar info@kinheim.com of bel naar 0183-302537. We helpen je graag!

Vul je mailadres in en ontvang een gratis download uit Kerndoeltrainer Begrijpend lezen!

Marloes Hofstede

Marloes werkt parttime als auteur bij Educatieve Uitgeverij Kinheim. Samen met een collega-auteur houdt zij zich onder andere bezig met de Kerndoeltrainers.

Renate Hoogendoorn

Na ruim twintig jaar basisschoolleerkracht te zijn geweest, is Renate nu educatief auteur en heeft daarnaast een eigen praktijk in leerbegeleiding en kindercoaching.