13 maart 2025
Het onderwijs biedt voor veel kinderen een plek waar ze kunnen leren en groeien. Maar voor hoogbegaafde leerlingen is het standaard lesmateriaal vaak niet uitdagend genoeg. Zij hebben meer nodig dan alleen een moeilijkere rekensom of een extra opdracht.
In deze blog bespreken we de belangrijkste kenmerken waar goed lesmateriaal voor hoogbegaafde leerlingen aan moet voldoen, inclusief een voorbeeld van het lesmateriaal van Educatieve Uitgeverij Kinheim, dat zich richt op deze specifieke doelgroep.
De kenmerken van goed lesmateriaal voor hoogbegaafde leerlingen
1. Uitdagende inhoud op maat
Hoogbegaafde leerlingen hebben vaak een voorsprong in kennis en denkniveau. Lesmateriaal moet daarom uitdagend zijn en aansluiten bij hun behoefte aan complexiteit. Dit betekent niet alleen moeilijkere opdrachten, maar ook opdrachten die hen prikkelen om creatief te denken, verbanden te leggen en kritisch te analyseren. Denk hierbij aan projecten waarbij ze een maatschappelijk vraagstuk moeten oplossen of zelf een onderzoek kunnen opzetten.
2. Ruimte voor autonomie
Hoogbegaafde leerlingen hebben vaak een sterke behoefte aan zelfstandigheid. Ze leren het beste als ze zelf verantwoordelijk zijn voor hun leerproces en eigen keuzes kunnen maken. Lesmateriaal voor hoogbegaafden dat ruimte biedt voor zelfsturing – zoals het zelfstandig kiezen van opdrachten of werken aan een eigen project – sluit hier perfect op aan.
Een goede aanpak is bijvoorbeeld een keuzemenu met opdrachten die variëren in onderwerp en moeilijkheidsgraad. Dit motiveert leerlingen om te leren op een manier die bij hen past.
3. Focus op creatief en divergent denken
Hoogbegaafden denken vaak out-of-the-box. Ze zijn goed in het bedenken van creatieve oplossingen en het zien van meerdere perspectieven. Lesmateriaal moet dit stimuleren door vragen te stellen zonder ‘goed’ of ‘fout’ antwoord. Denk aan filosofische discussies, het ontwerpen van een eigen product, of opdrachten waarbij ze een probleem vanuit verschillende hoeken analyseren.
Tip: Kijk eens bij het lesmateriaal voor hoogbegaafden bij Educatieve Uitgeverij Kinheim. Zo zijn er de Kinheim Werkgidsen. Hierin komen allerlei onderwerpen aanbod waarbij de kinderen steeds toewerken naar een creatief product.
4. Aandacht voor sociale en emotionele ontwikkeling
Naast cognitieve uitdaging is ook aandacht voor de sociale en emotionele ontwikkeling van hoogbegaafde leerlingen essentieel. Ze kunnen bijvoorbeeld perfectionistisch zijn of moeite hebben om aansluiting te vinden bij leeftijdsgenoten. Lesmateriaal kan hierbij helpen door thema’s aan te bieden die zelfreflectie en samenwerking bevorderen.
5. Gebruik van verrijkingsmateriaal
Naast de standaard stof is verrijkingsmateriaal onmisbaar. Dit materiaal gaat niet sneller door de lesstof heen, maar biedt verdieping en verbreding. Denk aan onderwerpen die niet in het reguliere curriculum staan, zoals filosofie, wetenschap of kunst.
Tip: In de Educatieve Uitgeverij Kinheim werkboeken over Max gaan de kinderen op avontuur met deze ondernemende hoofdfiguur. Zo ontdekken ze bijvoorbeeld de wereld van vulkanen en kristallen. Tijdens het avontuur lossen de kinderen allerlei uitdagende en verrijkende opdrachten op.
6. Aanmoediging van het leerproces, niet alleen het resultaat
Hoogbegaafde leerlingen kunnen gewend zijn aan succes en daardoor een angst ontwikkelen om fouten te maken. Het is belangrijk dat lesmateriaal voor hoogbegaafden hen leert dat falen een waardevol onderdeel van leren is. Dit kan bijvoorbeeld door opdrachten waarbij reflectie en procesgericht werken centraal staan.
Brede ontwikkeling
Goed lesmateriaal voor hoogbegaafde leerlingen combineert uitdaging, autonomie, creativiteit en aandacht voor persoonlijke ontwikkeling. Materialen zoals die van Educatieve Uitgeverij Kinheim spelen hierin een belangrijke rol, omdat ze speciaal ontworpen zijn om deze leerlingen te inspireren en te prikkelen.
Door te investeren in de juiste tools en aanpak, zorg je ervoor dat hoogbegaafde leerlingen zich op school écht kunnen ontwikkelen – niet alleen cognitief, maar ook sociaal en emotioneel.
Renate Hoogendoorn
Na ruim twintig jaar basisschoolleerkracht te zijn geweest, is Renate nu educatief auteur en heeft daarnaast een eigen praktijk in leerbegeleiding en kindercoaching.
Marloes Hofstede
Marloes werkt parttime als auteur bij Educatieve Uitgeverij Kinheim. Samen met een collega-auteur houdt zij zich onder andere bezig met de Kerndoeltrainers.
